Een affiniteitsgroep wordt gevormd door een groep mensen die elkaar kennen en vertrouwen. Zij bouwen een netwerk op rondom een gezamenlijk doel, in dit geval het bestrijden van (de aantrekkingskracht van) het fascisme en van de gevolgen ervan voor mens en samenleving. In de affiniteitsgroep bundelen zij hun kennis, krachten, connecties en mogelijkheden om samen te werken aan het gezamenlijke doel, waarbij ieder naar eigen inzicht en mogelijkheden bijdraagt.

Een affiniteitsgroep werkt vanuit een gezamenlijk doel en bijbehorende waarden, maar niet noodzakelijkerwijs vanuit één politieke overtuiging, levensbeschouwing of wereldbeeld. Een klein, informeel netwerk biedt een veilige ruimte voor het verkennen van diverse perspectieven en ideeën. Een affiniteitsgroep bedient geen achterban die over de schouder meekijkt. Als entiteit is een affiniteitsgroep doorgaans ook niet publiek zichtbaar, en datzelfde geldt dan voor de individuele leden van de groep. Maar er zijn ook affiniteitsgroepen die de publiciteit zoeken om hun actieradius te kunnen vergroten. In sommige gevallen zullen leden van affiniteitsgroepen al hun activiteiten in gezamenlijkheid ontwikkelen en uitvoeren. Andere affiniteitsgroepen functioneren meer als een netwerk van individuen die elkaar inspireren en ondersteunen met uiteenlopende ideeën en activiteiten, waaraan niet altijd alle leden deelnemen. Mensen hebben immers verschillende ideeën, mogelijkheden en tijd tot hun beschikking. Ruimte voor diversiteit in de mate van betrokkenheid en in de aard van activiteiten maakt het voor verschillende mensen mogelijk om bij te dragen.

Eeuwige waakzaamheid is de prijs van vrijheid, zou Thomas Jefferson eens hebben gezegd. In sommige tijden lijkt een waakvlam voldoende. In andere tijden is verhoogde alertheid nodig of ontwaart het waakzame oog direct aanleiding voor vurig protest. Alledaags antifascisme vereist goed zicht op wat er speelt, begrip van wat er op ons afkomt en alertheid op signalen die om actie vragen. Het bundelen, delen en duiden van kennis en informatie, binnen de affiniteitsgroep maar ook in bredere zin, helpt om te leren van het heden en verleden, van ontwikkelingen in binnen- en buitenland, en van de kennis, ervaringen en perspectieven van diverse betrokkenen en experts. In de jaren ’30 van de vorige eeuw richtte een groep intellectuelen het ‘Comité van Waakzaamheid van anti-nationaal-socialistische Intellectuelen’ op. Zij wilden waarschuwen voor de opkomst van het nationaalsocialisme door het organiseren van bijeenkomsten en uitgeven van brochures. Nu, een krappe honderd jaar later, is het opnieuw zaak om onze waakzaamheid te verhogen. 

Fascisme brengt het gezond functioneren van de democratie, rechtsstaat en samenleving in gevaar. Het leidt tot een verstoorde wereldorde, lokt conflicten binnen en tussen landen uit en brengt de handel en nutsvoorzieningen in gevaar. Het versterken van de weerbaarheid van mens en samenleving vereist daarom een inzet voor het behoud van cruciale instituties en voorzieningen. Ook vraagt het om de ontwikkeling van alternatieven wanneer instituties niet langer functioneren, en om het voorzien in opvang van mensen of de vervanging van diensten daar waar de overheid die niet langer kan of wil dragen. Omdat het fascisme specifieke groepen onderdrukt en uitsluit, is in de eerste plaats steun nodig voor diegenen die het hardste geraakt worden door het fascisme. Daarbij kan onder meer gedacht worden aan materiële, medische, sociale, juridische en financiële hulp, het realiseren van alternatieve voorzieningen, het versterken van zelfvoorzienendheid en het opzetten van lokale solidariteitsnetwerken.

Alledaagse antifascisten jagen een tegenmobilisatie aan die (de aantrekkingskracht van) het fascisme terugdringt. Daartoe hebben zij een breed palet aan verzetsvormen tot hun beschikking. Van ludieke acties tot bloedserieuze protesten, van het problematiseren van fascistische uitingen in de directe omgeving tot publieke boycots, van ondergrondse tot openlijke acties: het potentiële handelingsrepertoire van alledaags antifascisten is groot. Tegenmobilisatie heeft zin. Zichtbaar protest tegen fascisme heeft op verschillende plekken in de wereld geleid tot een significante afname van de steun aan fascistische partijen. Effectieve protestbewegingen hanteren doorgaans een eenduidige boodschap, blijven weg van gewelddadige ordeverstoringen in de publieke ruimte en zijn toegankelijk voor een brede groep mensen die zich aan het gezamenlijke doel willen verbinden.